Op zaterdag 6 juni is Rianne Schuurman in de Jumbo als ze opeens het pand uit moet door een bommelding. Acht minuten later wordt haar livestream via Periscope en Twitter gedeeld. Met veel anderen heb ik haar bericht geretweet, waarmee wij het deelden met veel andere gebruikers van Twitter. Wat kunnen nieuwszenders leren van deze burgerjournalistiek?
De wereld om ons heen verandert op technologisch vlak continu. Voor velen zijn de mogelijkheden niet meer bij te houden. Door die toenemende mogelijkheden verandert het gedrag van iedereen rap. Gevestigde processen zijn plotsklaps achterhaald. Consumenten worden slimmer en sneller, mede ondersteunt door technologie. Bedrijven en vooral overheidsorganisaties raken steeds meer verlamd. Verlamd in hun eigen over-geautomatiseerde wereld, ver weg van de klant.
Er wordt veel over disruptie geschreven, vaak gaat dit over technologie. Ik bedoel met disruptie niet dat bestaande producten of technologieën snel veranderen, maar juist dat bestaande processen, werkwijzen of businessmodellen opeens door bijvoorbeeld nieuwe producten of technologieën veranderen. Voordat je het weet, is het er. En hoe harder de concurrent zich verzet, hoe beter het nieuwe presteert. Denk aan de taximarkt door Uber. Lukt het ze niet met taxi, dan worden ze wel de grootste concurrent van PostNL.
Wat dacht je van disruptie van de processen/protocollen of workflows van redacties van nieuwsorganisaties of hulpdiensten (politie, brandweer, ambulance)? Consumenten zijn vandaag de dag compleet uitgerust met moderne smartphones met vaak goede kwaliteit camera’s, snelle mobiele internetverbinding en een variatie aan apps. Camerateams die live kunnen uitzenden zijn altijd paraat. Welkom burgerjournalist!
Het enige dat nog ontbrak, was een goede livestream-app. Bambuser heeft het geprobeerd, maar opeens waren daar Meerkat en Periscope, waarvan Periscope (eigendom van Twitter) de laatste periode flink doorbreekt.
Consumenten gebruiken het al volop, maar de traditionele media (nieuwsorganisaties) hebben het nog niet in hun workflows en processen zitten.
Op basis van hetgeen Rianne Schuurman op 6 juni liet zien, kunnen nieuwsorganisaties veel leren.
Rianne’s samenvatting van deze enerverende dag beschreef ze naar mij als volgt:
“Nog even mailen wat er door me heen gaat, zo’n dag waarop ik voor het eerst via Periscope heb gefilmd? Het is nu 01.00 uur en nog steeds komen er berichten binnen via Twitter, FB, Whatsapp, waar ik natuurlijk nog op reageer, want het blijft leuk! Hier in huis ligt iedereen al op één oor, maar bij mij giert de adrenaline nog door het lijf. Straks maar even een meditatie-appje aan zetten… 
Nooit gedacht dat mijn eerste ‘uitzending’ via Periscope zoveel teweeg zou brengen. Volgens de media ‘schrijf ik geschiedenis’, ‘ben ik een internetfenomeen’ en beschik ik over ‘oprechte nieuwsgierigheid, liefde voor haar volgers en de nodige zelfspot’. Ik weet het niet. Ik heb gewoon iets uitgeprobeerd wat via social media beschikbaar was en hiermee is het bewijs wel weer geleverd dat je heel ver komt met een portie enthousiasme, spontaniteit, lef, jezelf zijn en samenwerking/verbinding. Want zonder tips en trucs van bijvoorbeeld de volgers, de medewerking van de laiverds van RTV Noord en de politie en brandweer, was dit natuurlijk niet zo’n succes geworden. Ik zeg laiverds, omdat ik ergens in de media als ‘nuchtere Groningse’ werd omschreven. Daar moesten mijn kinderen toch wel heel erg hard om lachen. Ik ben geen Groningse en ‘mam, jij kent nog geen woord Gronings!’ Dus wel.”
Hieronder volgen tips voor nieuwsorganisaties en hulpdiensten die hierdoor bij dit soort gebeurtenissen effectiever kunnen communiceren en samenwerken.
Bij grote gebeurtenissen en bijvoorbeeld evenementen zijn veel burgers aanwezig. Er loopt dus veel talent en kennis rond. Maak daar gebruik van. In geval van Rianne: RTV Noord deed er alles aan om haar te ondersteunen. Heel slim van ze om samen met Rianne op te trekken.
De NOS deed het geweldig door haar livestream te delen. Veel andere journalisten ter plekke hadden overduidelijk niet door wat er gebeurde. Dat Rianne de mediawereld heeft wakkergeschud blijkt uit alle aandacht, zo ook uit een tweet van Margreet Fernhout die voor de NOS werkzaam is.
Nog steeds zie je dat er via kanalen als Twitter en Facebook zelden een conversatie aan wordt gegaan door nieuwsorganisaties. Geloof me: dat werkt. De gunfactor van de burger is belangrijk. Tijdens de livestream van Rianne gaf ik haar als één van haar eerste kijkers tips. Samen met anderen adviseerden wij haar wat te doen: van Jumbomedewerkers vragen stellen tot het publiek te vragen wat er door hen heen ging. Rianne startte interactie met het publiek (haar kijkers) én met de mensen ter plaatse. Met haar achtergrond als manager communicatie was ik niet verbaasd dat ze de vele tips eenvoudig wist om te zetten in actie. Rianne was het kanaal!
Als organisatie is het belangrijk te meten en vervolgens te weten waar je op gaat sturen (zie ook tip 5). Vandaag de dag is het essentieel daarvoor een goede internet strategie te ontwikkelen waarbinnen je onder andere Key Performance Indicators (KPI’s) vaststelt. Je gaat dan direct sturen op de kwaliteit van je betrokkenheid.
Ik denk dat het essentieel is dat nieuwsorganisaties en hulpdiensten om de tafel gaan om te kijken hoe ze om moeten gaan met het inzetten van burgers binnen de traditionele processen. Zaterdag gedroegen journalisten zich ongemakkelijk en wist de politie niet goed wat ze ermee aan moesten. Communicatie en wijzigen van de bestaande paden is mijns inziens zeer belangrijk.
Enzo Knol is niet voor niets populair. Hij is het kanaal. Het publiceren op alleen de eigen kanalen van de nieuwsorganisaties is niet altijd de beste keuze. Ik geloof erg in contentniches, die goed gefaciliteerd kunnen worden door bestaande nieuwsorganisaties: van een specifieke Facebook-pagina voor een bepaald interessegebied en die mede laten beheren door de doelgroep tot het samenwerken met betrokken burgers door bijvoorbeeld een onbenutte tv-studio in de avonduren beschikbaar te stellen aan jongeren om internet-tv te maken of leuke vlogs te produceren. Hoe cool zou het bijvoorbeeld zijn wanneer nieuwsorganisaties een Periscope workshop organiseren om burgers te leren livestreamen langs de weg bij de Tour de France en die content uit de zenden via hun traditionele kanalen. Immers met de LanParte Hand Held en je smartphone creëer je stabiel beeld waar je verbaasd over zult zijn!
Het meten van resultaten is een belangrijke stap. Vandaag de dag wordt er – zover ik weet – nog steeds afgerekend op de luister- en kijkresultaten op radio en tv, terwijl internet domineert. Tijd om moderne meetinstrumenten in te zetten om nieuws ‘te vinden’, resultaten van gemaakte content in één oogopslag te kunnen zien en direct te reageren wanneer dat nodig mocht zijn.
Heb je nog geen internet strategie met daarbinnen duidelijke KPI’s dan betekent het werk aan de winkel. Een voordeel is wel dat het op zich vandaag de dag relatief eenvoudig is meer bereik te krijgen vanwege de beschikbaarheid van zoveel mooie meetinstrumenten. Tenslotte meten=weten. Facebook leent zich daar uitstekend voor. Zo is het kinderlijk eenvoudig om te weten wanneer jouw fans in hun tijdlijn kijken, want daar draait het tenslotte om. Niemand gaat vandaag de dag meer naar een Facebook pagina toe toch?